Ik zal nooit vergeten dat ik in Pakhuis de Zwijger zat, in een zaal vol bewuste mensen. Het was de nabeschouwing van de documentaire “De Worsteling van de Groenmens” van mijn goede vriendin Jorien van Nes. Mijn vriend speelde ook een rol in die documentaire. Hoe worstelde hij als rondvliegende leiderschapstrainer met zijn eco-bewuste gevoelens? Wel braaf je plastic scheiden maar de volgende dag weer in een vliegtuig stappen, op weg naar een team-inspiratiesessie in de wilde natuur van Spanje?
Babette Porselein, schrijfster van het boek De Verborgen Impact, kwam ook een verhaal vertellen en deelde enthousiast over haar fietsvakantie met kleine kinderen richting Rome. Petje af natuurlijk voor deze vrouw die op een hele heldere wijze onze vervuilende kracht uiteen weet te zetten. Ik stak mijn vinger op en stelde mijzelf eerste even voor. “Ik ben Monique Jansse en oprichter van een reisbureau gespecialiseerd in retreats.” Door de zaal ging een bijna afkeurend “oooeeeehhh”. Mensen draaiden zich naar me om en het bizarre gevoel overviel me alsof ik iets heel slechts deed. Alsof ik werk deed waar ik me voor moest schamen. Product manager bij Philip Morris ofzo…
En ik gaf toe dat ik ook worstelde ook met mijn grote liefde voor reizen in combinatie met mijn milieu-bewustzijnsacties zoals afvalscheiding, alles biologisch en duurzaam kopen (tot aan de zonnebrand aan toe), tweedehands kleding voor mijn kinderen en al ruim 10 jaar vegetarisch. Ik vroeg haar of zij met al haar onderzoeken ooit een bomenplant initiatief was tegengekomen wat echt wel degelijk kon compenseren voor het vliegen. Het bleef lang stil, je kon een speld horen vallen. En toen kwam haar stellige antwoord: “Nee. Die is er niet.” En haar conclusie was dan ook dat als je bijvoorbeeld boeddhisme wilt ervaren, je gewoon beter met de trein naar een boeddhistische leraar in Europa kunt gaan dan naar de bakermat in Azië. Er was simpelweg geen betere oplossing. Ik voelde me op zijn minst gezegd enigszins onbevredigd door dit antwoord.
Reizen zit mij van jongs af aan in het bloed. Je kunt mij niet gelukkiger maken dan “on the road” te zijn en sinds ik de kracht van retreats heb ontdekt heeft het mijn reizen een veel meer betekenisvolle laag gegeven. Ik kom als beter mens terug en voel dat ik veel meer te geven heb aan mijn omgeving. Zomaar even vliegen naar een strandbedje in de zon doet me niets. De reis moet voor mij vervullend en verdiepend zijn. En juist ook de lokale cultuur en gewoontes zijn vaak de mooiste spiegel voor je eigen vernauwde blik. “Wie niet reist is gek” schreef Ab Dijksterhuis al. Want de kracht van verwondering is misschien wel een van de allermooiste en verrijkende ervaringen die een mens kan hebben. Dus ik heb besloten mijn vliegschaamte om te zetten in vliegbewustzijn. Want ja ik weet dat het vervuilend is, maar ik kies mijn reizen heel bewust en ik compenseer weer op heel veel andere vlakken.
Een vrouw naast me in Pakhuis de Zwijger vertelde me na de lezing trots dat zij met de trein naar een yoga-retreat in de Algarve was gegaan, het koste haar 500 euro en 4 dagen reistijd, maar ze had de tijd want was al met pensioen…Ja dan wordt de tocht erheen op zich natuurlijk ook al een onderdeel van de reis, prachtig! Alleen 4 dagen en dan voor 500 euro? Arjen Lubach maakte er een schitterend item over voor zijn talkshow. “Vliegschaamte? Treinschaamte zouden we moeten hebben! Hoe is het mogelijk dat na 250 jaar de rails in Europa nog steeds niet op elkaar aansluiten waardoor het reizen eindeloos duurt en de tickets ongeveer 2,5 keer de prijs zijn van een vliegticket? We zouden ons als Europa moeten schamen! Treinschaamte!” Goed punt Arjen, hear hear!!
Ooit sprak ik Prinses Irene, bekend om haar enorme liefde voor de natuur. Zij begeleidde een retreat in de bergen van Zwitserland waar ik ook aan mee deed. Ik vroeg haar hoe zij omging met die worsteling: zo van de natuur houden maar wel de wereld over vliegen voor allerlei lezingen? Ook zij gaf aan de balans voor zichzelf op te maken en bewust te vliegen naar plekken waar zij het gevoel gaf dat er uiteindelijk toch een plus op de totale balans verscheen doordat ze ook weer heel veel mensen kon inspireren met haar verhaal.
Tessa Aan de Stegge van Purpose Lab die enorm veel onderzoek doet naar duurzaam reizen, kwam laatst bij me langs op Buitenplaats de Hoorneboeg. We hadden een heel mooi gesprek en ik vroeg ook haar mening en omgang met vliegschaamte. Misschien gaf zij nog wel het mooiste antwoord op mijn vraag. “Veel mensen bekijken dit vraagstuk alleen maar op het niveau van het vliegen, maar je moet het grotere plaatje bekijken. Want stel dat niemand meer zou vliegen, wat zou dat betekenen voor al die mensen in armere landen die nu hun bestaan te danken hebben aan het toerisme? En wat zou het betekenen voor de mensheid als wij geen verre culturen meer ontdekken en onszelf daarmee als mens laten groeien en ons met elkaar verbinden? Het spectrum is zoveel breder.” Zij verwoordde eigenlijk precies hoe ik me hierover voelde.
Dus ik heb besloten mijn schuldgevoel (wat sowieso een van de meest energie-slurpende emoties is) om te zetten in een groter bewustzijn. Als ik vlieg, kies ik bewust. Ik eet en drink bewust en ik reis lokaal bewust. Ik maak zoveel mogelijk gebruik van lokale diensten en kies plekken uit die ook met duurzaamheid bezig zijn. Ik kies reizen die bijdragen aan mijn persoonlijke groei en die deel ik weer met anderen. En bij Happy Soul Travel begint binnenkort een afstudeerstagiaire die een groot onderzoek gaat doen naar het verduurzamen van onze organisatie. De eerste stap is al gezet want je kunt binnen onze reizen nu ook kiezen op het filter “duurzaam bereikbaar”. En dan kan iedereen voor zichzelf beslissen wanneer de vliegreis ook echt bijdraagt en wanneer je de inspiratie een keer dichterbij huis zoekt.
Daarom vind ik het des te leuker om als mede-oprichter betrokken te zijn bij Buitenplaats de Hoorneboeg, waar we midden in Nederland heel veel mooie retreats organiseren in het weekend maar ook midweken. Want soms halen we dan hele bijzondere leraren uit het buitenland naar Nederland. Twee mooie voorbeelden van zulke retreats zijn het Women’s Weekend van 27 tot 29 maart met de zeer inspirerende therapeute Abigail uit Londen en het Walking into Freedom weekend van 10 tot 12 juli met spiritueel leraar Rajesh uit India . Dat scheelt toch weer 24 tickets die kant op.
Dus maak voor jezelf de balans op en deel met ons graag jouw inspirerende inzichten over deze toch vaak complexe worsteling!
